Jeże to urocze zwierzaki, które w dodatku są bardzo pożyteczne, ponieważ wyjadają z ogrodu wiele ślimaków oraz szkodników, przede wszystkim owadów. Lubią zaciszne tereny, gdzie łatwo da się ukryć, a zatem takie z dużą ilością gęstej roślinności oraz z wysokimi trawami. Jeśli poczują się u nas jak w domu, znajdą sobie w ogrodzie także miejsce na zimową hibernację. Ponieważ jeże są ostrożne i nieufne wobec ludzi, trzeba się trochę napracować, aby zechciały osiedlić się właśnie przy naszym domu. Szanse znacząco wzrastają, jeśli mieszkamy w pobliżu łąk albo lasu.

Jak zwabić jeża do ogrodu?

Przede wszystkim musimy się zastanowić, czy nasz ogród spełnia choć minimum kryteriów, które czynią go wygodnym i zachęcającym dla jeży. Jeśli nasz ogród jest naprawdę malutki, wokół jest gęsta zabudowa albo tereny podmokłe, najprawdopodobniej się nie uda i lepiej pomyśleć o zwabianiu innych zwierzaków. Jeże są dosyć wymagającymi gośćmi i pójdą na ustępstwa tylko w niewielkim stopniu. Kluczem do sukcesu jest to, aby nasz ogród przypominał możliwie najbardziej ich naturalne siedlisko, czyli był suchy, mocno zarośnięty i stosunkowo odizolowany od innych posesji. Bliskość lasu też bardzo działa na naszą korzyść. Aby jeż w ogóle mógł się do nas wprowadzić, będzie potrzebował wejścia. Nie chodzi o robienie specjalnej furtki, bo zwierzak i tak raczej z niej nie skorzysta. Pamiętajmy po prostu, aby nie ogradzać ciasno naszej posesji, bo przez malutkie i wąskie oczka w płocie lub siatce jeż zwyczajnie się nie przeciśnie, choć jest dosyć małym zwierzakiem. Może się też zaplątać, co stanowi dla niego duże niebezpieczeństwo. Z tego samego powodu unikajmy wszelkich ostrych krawędzi, zakończeń i drutów. Jeśli warunki na to pozwalają, warto zostawić tył działki lub ogrodu w ogóle bez zabezpieczeń, wówczas jeże poczują się naprawdę komfortowo. Te drobne zwierzaki łatwo wyczuwają też drapieżniki, więc jeśli mamy psiaka, koniecznie potrzebujemy ogrodzić część kudłacza i tę przeznaczoną dla jeży. W ogrodzie, po którym biega radośnie nawet najłagodniejszy psiak, żaden jeż nie zechce osiedlić się choćby na moment.

Jak zaprojektować ogród dla jeża?

Jeże lubią, kiedy w ogrodzie albo na działce można się porządnie schować. W tym celu należy nasz teren specjalnie zaprojektować. Na pustej przestrzeni przypominającej pole golfowe z pewnością nie spotkamy żadnego jeża. Jeżeli lubimy porządek i równe grządki, warto podzielić ogród na strefy - bliżej domu projektujemy tak, jak nam się podoba, a bliżej siatki urządzamy teren dla jeży, czyli stawiamy na naturalność i nieco dziki wygląd. Zdecydowanie przyda się kilka wysokich drzew liściastych, które gubią te liście na zimę. Wysokie trawy albo miniatura łąki lub pola też bardzo spodoba się tym małym zwierzakom. Aby było odpowiednio zacisznie, przydadzą się rozłożyste i gęste krzaki oraz niskie drzewa. Im więcej zakamarków, tym bardziej nasz jeż będzie zachwycony. Usuńmy też z ogrodu wszystkie przeszkody i niebezpieczeństwa. Głębokie doły i koleiny są jak prawdziwe pułapki. Ostrożnie też z oczkiem wodnym. Jeśli ma wysokie i strome krawędzie, koniecznie trzeba je zabezpieczyć, aby zwierzak nie wpadł do zbiornika. Jeże pływają całkiem nieźle, ale muszą mieć możliwość swobodnego wyjścia na brzeg. Zrezygnujmy też z wszelkiej chemii, którą stosujemy w ogrodzie i stawiajmy na naturalne metody uprawy i dbania o rośliny. Jeże z pewnością to docenią.

Jak dbać o ogród, kiedy mieszka w nim jeż?

Jeż wprowadził się do naszego ogrodu i udało mu się zadomowić? Doskonale! Teraz musimy tylko uważać, aby nie zrobić mu krzywdy, ostrożnie zatem ze wszystkimi pracami na świeżym powietrzu. Nie stosujmy żadnych chemikaliów, w żadnym wypadku nie rozkładajmy też trutek. Jeż żywi się tym, co chodzi po naszym ogrodzie, w tym ślimakami i owadami, więc jeśli będą one zatrute, jeż także umrze. Zachowajmy też ostrożność w trakcie koszenia trawy. Delikatnie rozgarniajmy zarośla i sprawdzajmy, czy pod kępą zeschłych liści nie siedzi sobie nasz uroczy sąsiad. W żadnym wypadku nie wolno też wypalać traw. Zakaz stosowania chemii odnosi się również do pielęgnacji oczka wodnego i jego okolic. Jeśli chcemy pozbyć się nadmiaru liści albo kopca gałązek, sprawdźmy dokładnie, czy pod spodem nie mieszka jeż. Najlepiej nie ruszajmy w ogóle takich składowisk. Może nie wyglądają za pięknie, ale stanowią najlepszą kryjówkę dla jeży, zwłaszcza na okres zimowania. Od maja do sierpnia trwa ponadto okres rozrodu jeży i wtedy trzeba szczególnie uważać i darować sobie większość prac porządkowych. W żadnym wypadku nie próbujmy też udomowić jeża, bo jest to przeciwne jego naturze i możemy mu tylko wyrządzić krzywdę. Żadnego głaskania, przytulania ani prób wniesienia go do domu! Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy znajdziemy rannego zwierzaka. Wówczas trzeba go w pierwszej kolejności zabrać do lekarza. Pamiętajmy jednak, że jeże to zwierzęta dzikie, nie dają się zanadto oswoić i zdecydowanie tego nie potrzebują. Zapewnijmy im odpowiednie warunki w ogrodzie i po prostu cieszmy się ich obecnością.

Domek dla jeża

Jeśli jeż poczuł się komfortowo w naszym ogrodzie, warto pomyśleć o postawieniu mu specjalnego domku. Oczywiście musi się on znajdować w wygodnym dla jeża miejscu, czyli w gęstych zaroślach. Jak taki domek wygląda? W naturze to raczej kopiec składający się z suchych traw od wewnątrz oraz z większych gałęzi i liści na zewnątrz. Możemy jednak kupić jeżowi specjalny domek w sklepie zoologicznym i dopiero potem dorzucić do niego i wokół niego elementy naturalne, takie jak liście czy gałęzie. Najlepszy domek będzie drewniany, w podłużnym lub nieco trójkątnym kształcie. Ważne, aby dało się w nim swobodnie obracać i poruszać. Liczy się także szerokie, wygodne wejście.


Tekst: Magdalena Dolata
Zdjęcie: © DenisNata — stock.adobe.com