Zwierzaki, tak samo jak ludzie, potrafią być ranne lub chore i wówczas bardzo potrzebują naszej pomocy, ponieważ same do weterynarza się nie wybiorą. Kiedy interwencji potrzebuje nasz domowy pupil, doskonale wiemy, co robić i zawsze jesteśmy w stanie pomóc albo wezwać specjalistę. Z chorym lub rannym zwierzakiem, znalezionym poza domem, jest już trudniej. Najtrudniej jest wtedy, kiedy pomocy potrzebuje dzikie zwierzę, które akurat udało nam się odnaleźć. Jednym z takich zwierzaków jest jeż – nieprzyzwyczajony do obecności i pomocy człowieka, ale czasami bardzo jej potrzebujący. Jeże lubią zakwaterowywać się w ludzkich ogródkach, możemy je także spotkać przy lesie, na łące, czasem także w zwykłych miejskich parkach. Doskonale radzą sobie same, ale kiedy dzieje się z nimi coś złego, jesteśmy ich jedynym ratunkiem. Warto być wrażliwym na cierpienie innego zwierzaka, a nie tylko naszego domowego pupila. Nasza pomoc może uratować takiemu stworzeniu życie.

Kiedy jeż potrzebuje pomocy?

Nie każdy spotkany jeż potrzebuje od razu naszej pomocy. Wręcz przeciwnie, zwierzaki te zazwyczaj doskonale sobie radzą, nawet poruszając się po terenach, które są mocno przekształcone przez człowieka. Zwłaszcza w okresie jesieni, kiedy nadchodzi pora na budowanie gniazda i robienie zapasów, może spotkać jeża na łące, w lesie, w ogrodzie albo w parku. Wówczas należy dać stworzeniu spokój, bo samo najlepiej wie, czego mu potrzeba i na pewno sobie poradzi. A co, jeśli jeż wybrał się na spacer po niebezpiecznej okolicy? Zwierzaka kroczącego ulicą, torami, blisko ruchliwego chodnika albo sklepów warto uratować z opałów. Nie musimy robić nic wielkiego! Bierzemy wówczas jeża przez materiał (inaczej nas pokłuje!) i przenosimy w spokojne miejsce. Możemy go owinąć w chustkę, szalik albo wykorzystać grubsze rękawiczki. Kiedy sytuacja jest bardziej awaryjna? Jeśli spotkamy młode jeże. Nie zabierajmy ich jednak od razu, bo w pobliżu może przebywać matka, która właśnie ich szuka. Jeżeli jednak po dwóch godzinach jeżyki dalej są bez opieki, warto je zabrać do siebie. To samo dotyczy jeża spotkanego w zimie. Skoro nie zapadł w sen zimowy, ma poważny problem, ponieważ nie jest przyzwyczajony do przebywania w takiej temperaturze i bez możliwości zdobycia odpowiedniego pokarmu. Pomocy zawsze będą też potrzebować osobniki ranne lub chore.

Czy jeża można zabrać do domu?

Jeśli zwierzak potrzebuje naszej pomocy, nawet trzeba go zabrać do domu. Nie oznacza to jednak, że jeża da się udomowić. To dzikie zwierzę i takim pozostanie, więc nie możemy od niego wymagać zachowań cechujących typowego pupila domowego. Nie próbujmy go głaskać i bawić się z nim na siłę, bo tylko bardzo go wystraszymy. Jeża trzeba przede wszystkim nakarmić i zapewnić mu ciepły kąt. Co jedzą jeże? Ich dieta nie jest bardzo skomplikowana. Możemy kupić jeżowi specjalną karmę (niektórzy producenci mają w swojej ofercie produkty dla jeży), a jeżeli nie udało nam się takiej znaleźć, nada się zwykła karma dla kociąt – może być zarówno sucha, jak i mokra, zwierzak na pewno ucieszy się z większego wyboru. Oprócz tego jeż chętnie zje jabłko, gruszkę, marchewkę albo ogórek, najlepiej obrany ze skóry. Skusi się też na jajko gotowane na twardo albo na gotowanego kurczaka (przygotowujmy go bez przypraw). Doskonałym urozmaiceniem diety okażą się też robaki, takie jak mączniaki czy drewnojady. Nie zapomnijmy oczywiście o misce z wodą (może być zarówno mineralna, jak i gotowana). Jeż potrzebuje ponadto przytulnego kącika. W okresie jesienno-zimowym musi być w nim utrzymana temperatura około dwudziestu dwóch stopni, więc warto zaopatrzyć się w termostat. Sprawdzi się też terrarium. Jest również szansa, że nauczymy jeża korzystać z kuwety, przenosząc tam jego odchody, aby zrozumiał, o co nam chodzi. Jeśli jeż nabierze do nas zaufania, da się pogłaskać albo wziąć na ręce, nie powinniśmy jednak w żadnym wypadku wymuszać tego na nim. Jest i w głębi serca zawsze pozostanie dzikim zwierzakiem.

Co robić z jeżem potrzebującym pomocy?

Znaleźliśmy rannego lub chorego jeża i nie mamy pojęcia, co dalej? Postępujmy krok po kroku. Najpierw owińmy go w coś, aby nas nie pokłuł i zabierzmy do domu, zwłaszcza jeśli jest zimno. W domu należy zwierzaka nakarmić i napoić, a jeśli mocno zmarzł – także ogrzać. Dla wzmocnienia czasem podaje się także do picia ciepłą wodę z miodem. Jeśli boimy się nadziania na jego nastroszone kolce (zwierzak na pewno jest wystraszony), warto założyć grube rękawiczki. Jeże rzadko gryzą, ale na wszelki wypadek nie podsuwajmy im zbyt blisko ręki i nie próbujmy przytulać. Teraz przychodzi kolei na zajęcie się jego zdrowiem. Jeśli ma widoczne pasożyty, warto delikatnie usunąć je pęsetą. Jeśli krwawi, koniecznie opatrzmy mu ranę i spróbujmy chociaż przyłożyć jakiś prowizoryczny opatrunek. Złamaną kończynę możemy spróbować choć trochę unieruchomić, choć nie jest to już takie proste. Teraz trzeba zwierzaka zabrać do weterynarza, najlepiej wkładając jeża do transportera albo chociaż wiklinowego koszyka z dobrym zabezpieczeniem. Dobrze sprawdza się również tekturowe pudełko wyłożone czymś miękkim i ciepłym. Jeśli jest mróz, warto włożyć do środka butelkę z ciepłą wodą, aby działała jak termofor. Wiezienie zwierzaka na rękach to kiepski pomysł, zwłaszcza jeśli jeż próbuje uciec (na pewno jest przerażony). Lecznice zajmujące się małymi zwierzątkami na pewno przyjmą i jeża. Po zbadaniu i przepisaniu odpowiednich leków (albo po wykonaniu zabiegu) jeż powinien wyzdrowieć w spokoju w naszym domu i dopiero, gdy wróci do pełni sił, możemy wypuścić go na wolność (albo zakwaterować w ogrodzie, jeśli go posiadamy).

Nie możemy zaopiekować się jeżem i w ogóle bardzo słabo sobie z nim radzimy albo nie radzimy sobie wcale? Zaraz po znalezieniu zwierzaka wezwijmy odpowiednie służby i poczekajmy, aż zjawią się na miejscu i wezmą potrzebującego jeża. Możemy wezwać Fundację Igliwiak, Polskie Stowarzyszenie Ochrony Jeży czy Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt „Ekostraż” albo skontaktować się z Pogotowiem Weterynaryjnym lub najbliższą lecznicą. Nie bądźmy obojętni na cierpienie zwierzaka!

Tekst: Magdalena Dolata
Zdjęcie: © DamianKuzdak — istockphoto.com