Problemy ze stawem biodrowym u psów to dosyć częsta i wyjątkowo uciążliwa przypadłość. Gdy czworonogowi doskwiera silny ból, a wykonywanie codziennych czynności staje się coraz trudniejsze, jedynym ratunkiem i szansą na normalne życie często okazuje się operacja. Aby pies szybko odzyskał sprawność po zabiegu, niezbędne jest przeprowadzenie rehabilitacji. Podpowiadamy, jak powinna przebiegać rehabilitacja psa po operacji stawu biodrowego.

Staw biodrowy u psa ma kształt kulisty i łączy kończynę tylną z tułowiem. Zbudowany jest z głowy kości udowej, która ściśle przylega do panewki kości miedniczej. Prawidłowo ukształtowany staw porusza się ruchem rotacyjnym. Staw otoczony jest torebką stawową, która wraz z więzadłami odpowiada za jego stabilność. Niestety, u czworonogów dość często zdarzają się patologie związane z nieprawidłową budową stawu biodrowego. 

 

Głównym wskazaniem do operacji stawu biodrowego u psa jest dysplazja. Choroba ta polega na niedopasowaniu i rozluźnieniu struktur budujących staw biodrowy. Nieprawidłowości w budowie stawu powodują jego niestabilność i szybsze zużycie. 

 

Dysplazja stawów u psów ma podłoże genetyczne, jednak na jej rozwój wpływają też czynniki środowiskowe (np. nieprawidłowe żywienie, forsujące ćwiczenia na etapie szczenięctwa). Szczególnie narażone na chorobę są psy ras dużych i olbrzymich. Efektem dysplazji u psów są nadwichnięcia stawów i zmiany w ukształtowaniu ich elementów. Z czasem, wraz z rozwojem choroby, dochodzi do kolejnych problemów – rozwoju stanu zapalnego i powstawania zmian zwyrodnieniowych. 

 

Dysplazja stawów u psa może mieć różny przebieg – często w początkowej fazie przebiega praktycznie bezobjawowo i wykrywana jest na podstawie badań obrazowych. U zwierzaków, u których nie występują objawy choroby utrudniające normalne funkcjonowanie, zwykle wystarczające okazuje się leczenie zachowawcze. Polega ono na modyfikacji żywienia, redukcji masy ciała, wykonywaniu odpowiednio dobranych ćwiczeń, stosowaniu suplementów diety (z chondroityną, glukozaminą) i leków przeciwzapalnych. Pojawienie się u psa objawów klinicznych, takich jak ból, kulawizny, sztywność ruchów, zmniejszenie zakresu ruchu, najczęściej związane jest z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi, które stanowią wskazanie do operacji stawu biodrowego. 

 

Istnieje wiele metod operacyjnego leczenia dysplazji stawów biodrowych u psa, które muszą być dobrane do konkretnego pacjenta i stopnia zaawansowania zmian. W leczeniu wykorzystuje się m.in.: potrójną osteotomię miednicy, odnerwienie stawu biodrowego, osteotomię podkrętarzową. U psów z zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi najczęściej przeprowadza się resekcję głowy i szyjki kości udowej. Po zabiegu ustępuje ból i tworzy się tzw. staw rzekomy zbudowany z tkanki łącznej, który umożliwia zachowanie ruchliwości kończyny. 

 

Inną nowoczesną metodą leczenia stawu biodrowego u psa, związaną jednak z wysokimi kosztami, jest endoprotezoplastyka. Metoda ta polega na zastąpieniu stawu biodrowego funkcjonalną protezą. Niezależnie od wybranej metody leczenia operacyjnego, aby pies mógł powrócić do pełnej sprawności, po zabiegu należy poddać go rehabilitacji.

 

↓ Witaminy i odżywki dla psów ↓ 

 

Okres rekonwalescencji po operacji stawu biodrowego u psa trwa od kilku do kilkunastu tygodni. W okresie pooperacyjnym zwierzak potrzebuje szczególnej opieki. Konieczne jest regularne podawanie mu leków zaleconych przez lekarza weterynarii. W okresie rekonwalescencji należy także kontrolować stan szwów i rany pooperacyjnej. Jeśli miejsce po nacięciu jest zaczerwienione, opuchnięte lub z rany sączy się wydzielina, należy skonsultować się z lekarzem weterynarii. Zdarza się także, że psiaki nadmiernie interesują się raną pooperacyjną – w takich sytuacjach konieczne bywa zaopatrzenie ich w specjalny kołnierz pooperacyjny.

 

Psu, który przeszedł operację stawu biodrowego, powinniśmy udostępnić wygodne i spokojne miejsce do wypoczynku. Warto zaopatrzyć pupila w specjalne legowisko ortopedyczne, które dopasowuje się do ciała, odciąża układ ruchu, ogranicza nacisk oraz ból. Dodatkowo należy zadbać o odpowiednie usytuowanie legowiska psa – powinno znajdować się na parterze, w miejscu cichym, ustronnym i ciepłym. 

 

Przez pierwsze dni po zabiegu u psa w obrębie stawu biodrowego niezbędne może być ograniczenie aktywności pupila. Z tego względu warto umieścić zwierzaka w niewielkim pokoju, a w razie potrzeby w klatce. Po operacji stawu biodrowego pies nie powinien wykonywać żadnych gwałtownych i niekontrolowanych ruchów, takich jak bieganie czy skakanie. Codzienne spacery początkowo muszą być ograniczone do niezbędnego minimum. Należy zadbać również o odpowiednią przyczepność wszystkich nawierzchni w domu. Jeśli mamy podłogę z płytek lub drewna, powinniśmy położyć na niej specjalne maty antypoślizgowe lub chodniki, które uchronią zwierzaka przed ślizganiem się. 

 

Jeśli pies w okresie rekonwalescencji nie ma apetytu, warto podawać mu pokarm o podwyższonej smakowitości. Dobrym wyborem mogą okazać się karmy mokre, które można dodatkowo podgrzewać przed podaniem. 

 

Rehabilitacja to integralny element leczenia stawów biodrowych u psów. Pozwala skrócić czas rekonwalescencji, ograniczyć ból po zabiegu, zmniejszyć dawki stosowanych leków oraz przyspieszyć powrót do pełnej sprawności. Z rehabilitacją po operacji nie należy więc zwlekać – jej wczesne podjęcie znacznie zwiększa szansę psa na normalne życie. 

 

W przypadku operacji stawu biodrowego głównym celem rehabilitacji u psa jest rozwój muskulatury i utrzymanie sprawnych mięśni odpowiedzialnych za stabilizację stawu. Program rehabilitacji po zabiegach ortopedycznych powinien być podzielony na kilka etapów – zgodnie z etapem rekonwalescencji. Podstawowy program wdrażany jest najczęściej zaraz po zabiegu i trwa kilkanaście tygodni. Po upływie tego okresu dokonywana jest ponowna ocena psiej kończyny.

 

Na początkowym etapie rehabilitacji, w pierwszych dniach po zabiegu, nacisk kładzie się przede wszystkim na redukcję bólu i odciążanie chorej kończyny. Zalecane są zabiegi krioterapeutyczne – stosowanie zimnych okładów na staw poddany zabiegowi kilka razy dziennie. W celu złagodzenia bólu psa można poddać też zabiegom takim jak elektroterapia, magnetoterapia lub laseroterapia. Dodatkowo wskazane jest przeprowadzenie ćwiczeń biernych, polegających na zginaniu, prostowaniu, odwodzenia, przewodzenia i rotacji kończyny. Warto wykonywać ponadto delikatny masaż kończyny. Bezpośrednio po zabiegu aktywność czworonoga powinna być ograniczona do krótkich i wolnych spacerów po płaskich powierzchniach, które nie obciążą układu ruchu. 

 

W drugim tygodniu po operacji stawu biodrowego u psa można zwykle rozpocząć ćwiczenia aktywne. Wskazane są proste ćwiczenia polegające na zmianie pozycji: „siad” – „stój” i „połóż się” – „wstań” – „siad”, które należy wykonywać przez około 10 minut 2-3 razy dziennie. Wciąż można kontynuować zabiegi krioterapeutyczne i masaże. 

 

W kolejnych tygodniach rehabilitacji u psa po operacji stawu biodrowego dąży się do usprawnienia ruchów i wzmocnienia mięśni. W tym celu należy kontynuować podstawowe ćwiczenia zmiany pozycji, stopniowo zwiększając ich intensywność. Zalecane bywa też wdrożenie dodatkowych ćwiczeń takich jak spacery po pochyłym podłożu, pokonywanie schodów, taniec. 

 

Na późniejszym etapie rehabilitacji wprowadza się ćwiczenia poprawiające koordynację ruchów np. pokonywanie toru przeszkód, ćwiczenia na piłce fitness czy trampolinie, chodzenie po ósemce. Bardzo dobre efekty przynoszą ponadto ćwiczenia na bieżni wodnej, które stymulują rozwój mięśni. 

 

Warto pamiętać, że rehabilitacja psa po operacji stawu biodrowego zawsze powinna być prowadzona pod nadzorem wykwalifikowanego zoofizjoterapeuty, który dobierze odpowiednie ćwiczenia i pokaże jak je prawidłowo wykonywać. Należy ściśle przestrzegać wszystkich zaleceń terapeuty, a w razie wątpliwości zasięgnąć dodatkowej porady. 

 

Autorka: Marta Majewska