Sfinks to kot, który już na pierwszy rzut oka wyróżnia się na tle innych mruczków. Chociaż nie może pochwalić się bujnym futrem, nie sposób odmówić mu uroku osobistego. Ten bezwłosy kot to prawdziwy mruczący ekstrawertyk, który może wnieść do domu mnóstwo radości i czułości. Ze względu na brak sierści sfinks ma jednak szczególne wymagania. Sprawdź, skąd wywodzi się nagi kot, jakie są jego charakterystyczne cechy i jak się nim właściwie opiekować. 

 

Wzmianki o pierwszych łysych kotach pochodzą z początków XX w. Mruczki o charakterystycznym wyglądzie opisano w książce „The book of the cat”. Koty bez sierści notowano w wielu rejonach świata m.in. w Meksyku, Francji, Australii, Stanach Zjednoczonych. Historia sfinksów rozpoczęła jednak nieco później, bo dopiero w 1966 r., w Toronto, w prowincji Ontario w Kanadzie. To właśnie wtedy w miocie kotki krótkowłosej o imieniu Elizabeth pojawił się pierwszy nagi kociak, nazwany Prune (ang. suszona śliwka). Jak udało się ustalić hodowcom, za brak sierści u kota odpowiadała mutacja genetyczna o charakterze recesywnym. Aby utrwalić mutację w kolejnych pokoleniach, hodowlą bezwłosych kotów zajęli się doświadczeni hodowcy Keese i Rit Tenhove. 

 

Przedstawiciele nowej rasy początkowo byli nazywani księżycowymi kotami lub nagimi kotami kanadyjskimi. Z czasem, z powodu podobieństwo bezwłosego mruczka do egipskiego sfinksa z malowideł, przyjęła się obecna nazwa rasy sfinks. Jednak pod względem pochodzenia koty te nie mają nic wspólnego z Egiptem.

 

Niestety hodowla rasy sfinks okazała się dużym wyzwaniem. Ze względu na ograniczoną pulę genetyczną i kojarzenie w bliskim pokrewieństwie pierwsze koty były podatne na różne problemy zdrowotne. Ostatecznie, mimo wysiłków hodowców, w latach 80. XX w. linia kotów sfinksów kanadyjskich wywodzących się od Prune wymarła. Na tym krótka historia rasy mogłaby się właściwie zakończyć. Na szczęście tak się jednak nie stało. 

 

Pod koniec lat 70. XX w USA, w stanie Minnesota, w kolejnych miotach kotki żyjącej w stodole na pewnej farmie, na świat przyszły bezwłose kocięta, którym nadano imiona Epidermis i Dermis. Obie kotki trafiły w ręce Kim Mueske, hodowczyni z Oregonu, która rozpoczęła pracę nad dalszym rozwojem rasy sfinks kanadyjski. W 1978 r. w Toronto w Kanadzie znaleziono wędrujące po ulicach kolejne trzy nagie kocięta – Bambi, Punkie i Paloma, które następnie zostały skrzyżowane z devon rexami. 

 

W latach 70. XX w. pierwsze programy hodowli nowej rasy rozpoczęły się również w Holandii. Hodowcy z Europy współpracowali z hodowcami z Kanady i Stanów Zjednoczonych, by nadać ostateczny kształt nowej rasie. Pierwszy sfinks został zarejestrowany przez The Cat Fanciers Association (CFA) w 1998 r. W Polsce rasa ta wciąż jest rzadko spotykana – do 2016 roku w Felis Polonia odnotowano tylko niespełna 600 jej przedstawicieli. 

 

Warto wiedzieć, że oprócz sfinksa kanadyjskiego istnieje też inna podobna rasa – sfinks doński. Oba koty, mimo fizycznego podobieństwa, nie są ze sobą spokrewnione. Co więcej, za brak futra odpowiadają u nich inne geny. Doński sfinks jest rasą młodszą – jej początki datuje się na koniec lat 80. XX w. Innym rzadko spotykanym nagim kotem, pochodzącym z Rosji, jest sfinks petersburski, wyhodowany w latach 90. XX w.

 

Koty sfinksy budzą skrajne emocje. Jedni uważają je za zjawiskowo piękne, innych ich wygląd raczej odstrasza. Chociaż uroda tych kotów jest kwestią gustu, z pewnością nie da się przejść obok nich obojętnie. Najbardziej charakterystyczną cechą tych mruczków jest brak standardowego owłosienia. Wbrew pozorom koty nie są jednak całkowicie bezwłose. Ich ciało pokrywa delikatny meszek, przypominający zamsz. U niektórych kotów występują też owłosienie w postaci szczątkowej – na nosie, ogonie, uszach, końcu ogona. Jednak sfinks przyciąga uwagę nie tylko z uwagi na brak bujnego włosa. Niepowtarzalny wygląd nadają mu fałdy i zmarszczki na ciele. Najwyraźniej zaznaczone są one u kociąt, dorosłe koty mają ich natomiast znacznie mniej. 

 

 

Sfinks to rasa średniej wielkości, o muskularnej budowie. Jej przedstawiciele osiągają zwykle wagę 3-6 kg i wielkość 30-35 cm. Sfinksy mają szeroką i zaokrągloną klatkę piersiową oraz wydatny, okrągły brzuch. Kończyny u kotów tej rasy są długie i smukłe, tylne nieco dłuższe od przednich. Poduszki łapek są grubsze niż u innych ras. Zgodnie ze standardem rasy sfinksy mają klinowatą głowę, z wyraźnie zaznaczonymi kośćmi policzkowymi. Uszy są duże, szerokie u podstawy i otwarte. Za sprawą dużych, nieco wyłupiastych oczu w kształcie cytryny spojrzenie sfinksa jest niezwykle wyraziste. U sfinksów dopuszczalne są różne umaszczenia, spotykane są też koty ze znaczeniami. 

 

Kot rasy sfinks to typowy ekstrawertyk. Zwierzak ten znany jest z dużej otwartości i serdeczności. Sfinksy silnie przywiązują się do swoich opiekunów. Chętnie wchodzą w interakcje z ludźmi i przepadają za pieszczotami. Często witają ukochanych ludzi w podobny sposób jak psy. Z radością uczestniczą w domowym życiu. Źle czują się za to pozostawione na uboczu. Nie tolerują samotności, dlatego mogą cierpieć z powodu problemów separacyjnych. Mruczki te są przyjazne wobec innych zwierząt oraz obcych ludzi. Z powodzeniem mogą mieszkać w domu z psami i kotami.

 

Sfinksy są ciekawskie, spostrzegawcze i inteligentne. Chętnie eksplorują swoje otoczenie i badają nowe obiekty. Łatwo przystosowują się do zmian. Koty te odznaczają się dużym poziomem energii. Na co dzień potrzebują sporej dawki aktywności i stymulacji intelektualnej. Do ich ulubionych rozrywek należy wspinaczka – warto zapewnić im więc wysokie drapaki, drzewka do wspinaczki i miejsca do wypoczynku na wysokości. W domu sfinksów nie powinno zabraknąć również zabawek interaktywnych. Aby wykorzystać intelekt tych mruczków, można uczyć je komend lub sztuczek. Sfinksy chętnie aportują przedmioty, dlatego warto zakupić dla nich małe, lekkie i łatwe w przenoszeniu zabawki (np. w formie myszek). 

 

Sfinksom nie można odmówić uczuciowości. Rasa ta uznawane jest za jedną z najczulszych. Bezwłose mruczki dosłownie i w przenośni emanują ciepłem. Ze względu na brak okrywy włosowej w dotyku koty te wydają się cieplejsze niż inne futrzaki. Jednak sfinksy szybko tracą ciepło, dlatego mają tendencję do wygrzewania się pod kołdrą lub przy kaloryferze. Z pewnością nie pogardzą ciepłym legowiskiem w formie budki czy hamakiem zawieszonym na grzejniku. 

 

Mogłoby się wydawać, że ze względu na brak sierści sfinks nie potrzebuje specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych. Nic bardziej mylnego. W rzeczywistości wymaga on bardziej skrupulatnej pielęgnacji w porównaniu do zwykłych kotów krótkowłosych. Na skórze sfinksa gromadzi się wydzielina gruczołów łojowych, która musi być regularnie usuwana. Z tego powodu mruczka tej rasy trzeba kąpać zwykle co 1-2 tygodnie. Do oczyszczania jego skóry można wykorzystać również specjalne chusteczki nawilżane. Podczas mycia podopiecznego szczególną uwagę należy zwrócić na fałdy skórne, gdzie często gromadzą się zanieczyszczenia. 

 

Brak sierści sprawia, że kot sfinks źle znosi zmiany temperatury i jest podatny na wychłodzenie oraz przegrzanie. Zwierzaka nie należy wystawiać na długotrwałe działanie promieni słonecznych. Latem przed wyjściem z mruczkiem na zewnątrz należy zabezpieczyć jego skórę kremem z filtrem przeciwsłonecznym. Podczas jesiennych i zimowych spacerów kot będzie natomiast potrzebował ciepłego ubranka.

 

Niezbędnym elementem pielęgnacji sfinksa jest regularne czyszczenie uszu. Raz w tygodniu warto wyczyścić je z nadmiaru woskowiny przy pomocy miękkiego wacika nasączonego wodą lub specjalnym płynem do czyszczenia kocich uszu.

 

Oczy sfinksa mają tendencję do łzawienia. Nie można więc zapomnieć o ich regularnym przemywaniu letnią wodą.

 

Sfinks nie bez powodu uważany jest za kociego łakomczucha. Ze względu na szybki metabolizm koty tej rasy mają wyższe zapotrzebowanie energetyczne niż inne mruczki. Z tego powodu potrzebują bardziej kalorycznego pożywienia. Z powodzeniem można podawać im karmy z formułą active. Dobrą żywieniową propozycją dla sfinksów mogą być również karmy dermatologiczne – wzmacniające barierę ochronną skóry. Karma dla każdego pupila powinna być dopasowana do jego wieku, wagi i poziomu aktywności. Do diety zwierzaków warto włączyć ponadto przekąski dentystyczne wspomagające oczyszczanie uzębienia. 

 

W przypadku sfinksów świetnie sprawdzi się aktywny sposób karmienia – z wykorzystaniem zabawek interaktywnych na pokarm. Warto również zadbać, by posiłki nie były monotonne i regularnie serwować zwierzakowi nowe, atrakcyjne przekąski. 

 

Kot sfinks jest dosyć delikatny i podatny na wiele problemów zdrowotnych. Prawdziwą zmorą nagich mruczków są problemy ze skórą. Sfinks jest narażony na poparzenia słoneczne, infekcje skóry, pokrzywki i nowotwory skóry. U rasy często notowane są również choroby układu oddechowego, które dotykają przede wszystkim kocięta.

 

Poważnym zagrożeniem dla zdrowia kotów są ponadto choroby serca, zwłaszcza kardiomiopatia przerostowa i dysplazja zastawki mitralnej. Nieprawidłowości związane z pracą serca wykazuje nawet kilkadziesiąt procent kotów tej rasy. Sympatyczne nagie mruczki mogą cierpieć też z powodu wrodzonej dystrofii mięśniowej, która powoduje osłabienie mięśni i problemy z poruszaniem się.

 

Długość życia u sfinksów jest dosyć zróżnicowana i waha się od 9 do 15 lat. 

 

Sfinks, jak każdy kot, ma swoje wady i zalety. Mruczek tej rasy za opiekę potrafi odwdzięczyć się ogromem kociej miłości. Z pewnością może być więc wspaniałym kotem dla osób samotnych, które poszukują towarzyskiego i serdecznego przyjaciela. Sprawdzi się również doskonale w roli kota rodzinnego. Dla dzieci może być dobrym towarzyszem zabawy. Z uwagi na dużą łatwość adaptacji kot ten – w odróżnieniu od większości futrzaków – nie będzie miał nic przeciwko podróżom.

 

Ze względu na brak okrywy włosowej sfinks często uznawany jest rasę hipoalergiczną. Nie jest to jednak prawdą –podobnie jak inne koty może powodować reakcje alergiczne. Brak nośnika alergenów, jakim jest kocia sierść, rzeczywiście może jednak sprawić, że będzie lepszym kandydatem na mruczącego pupila dla alergików niż przedstawiciele innych ras. 

 

Planując zakup sfinksa, należy wziąć pod uwagę jego duże wymagania. Kot ten jest dosyć absorbujący, dlatego potrzebuje opiekuna, który będzie w stanie poświęcić mu sporo czasu i uwagi. Nie nadaje się do utrzymania jako kot wychodzący. Polecany jest głównie dla doświadczonych kociarzy. 

Autorka: Marta Majewska