Zapewne często mamy do czynienia z taką sytuacją: nasz mruczący czworonóg wysyła sygnały, których nie potrafimy odczytać. Na przykład miauczy przeciągle, prostuje ogon, pomrukuje albo ugniata nas łapami. Niektóre z tych zachowań ignorujemy, inne nas przerażają, bo nie wiemy, co się dzieje. Kocia mowa to znacznie więcej niż dźwięki. Futrzaki próbują się z nami porozumieć poprzez ruchy uszu czy ogona. Wyrażają emocje i uczucia całą postawą ciała, dlatego tak ważna jest umiejętność nauczenia się, co znaczą poszczególne zachowania i pozy. W ten sposób będziemy o wiele efektywniej porozumiewać się z naszym pupilem, co w efekcie spowoduje, że obie strony będą szczęśliwe.

Kocie dźwięki

Koty wydają z siebie przeróżne dźwięki. Tutaj zostaną oczywiście omówione tylko najbardziej charakterystyczne, ale warto pamiętać, że istnieje cała masa odgłosów pośrednich. Tylko spędzając dużo czasu z mruczkiem, nauczymy się je rozpoznawać i rozumieć.

Najbardziej charakterystycznym kocim dźwiękiem jest mruczenie. Naukowcy do dziś mają problemy z określeniem, w jaki sposób dokładnie ono powstaje. Zaangażowane w proces są przepona, układ krążenia, tchawica, fałdy głosowe. Spotyka się czasem koty, które w ogóle nie mruczą i to też jest zupełnie normalne. Co oznacza mruczenie? Przede wszystkim radość, błogostan i zadowolenie, ale nie tylko. Odgłos ten powszechnie kojarzony jest z bardzo pozytywnymi kocimi emocjami, co nie zawsze się zgadza. Mruczą karmiące kotki, by młode mogły zlokalizować matkę (czyli źródło ciepła i pożywienia), ale też czworonogi, które cierpią, boją się albo wręcz umierają. Odgłos jest związany ze zdolnościami do częściowej samoregeneracji kota, dlatego ma też znaczenie lecznicze. Mruczą futrzaki dorosłe, kiedy zbliżają się do innego osobnika i chcą pokazać swoje pokojowe zamiary.

Koty oczywiście również miauczą. Niektóre są pod tym względem bardzo rozmowne, inne należą do zdeterminowanych milczków. Wyróżniamy kilka odmian miauczenia, a najbardziej znane, to:

- krótkie miauknięcia i mruknięcia: to rodzaj zagadywania właściciela przez pupila, znak, że nas zauważył i chce kontaktu, trochę odpowiednik ludzkiego „cześć, jak tam?”, pomruki oznaczają także, że kotu jest dobrze i ma zapotrzebowanie na pieszczoty.

- przeciągłe miauczenie: kot w ten sposób chce zwrócić naszą uwagę, to rodzaj przywołania, oznaczający albo nudę (komunikat „pobaw się ze mną”), albo głód („nakarm mnie”), albo coś innego, co pupil chce od nas uzyskać. To bardzo charakterystyczny dźwięk, jeśli dodatkowo występuje z przeciągniętym „uuuu”, to znak, że kot nudzi się w sposób trudny do wytrzymania lub ma jakiś problem.

- syczenie i prychanie: to oznaka strachu i złości, mruczek zdecydowanie nie jest w nastroju na pieszczoty i zabawę, tylko na porządną bójkę. Takie dźwięki ostrzegają też przed atakiem.

- gulgotanie – bardzo charakterystyczny dźwięk, występujący przed wymiotowaniem; w ten sposób kot pomaga sobie przy zwracaniu treści pokarmowej. Nie należy się denerwować, to zupełnie normalne, choć usłyszane pierwszy raz potrafi przestraszyć.

- wrzask – jest głośny i rozdzierający, oznacza ból (bardzo typowy dźwięk, kiedy nadepniemy kotu na łapę albo ogon), wrzeszczą i drą się w niebogłosy również kotki zwabiające kocura i futerkowi kawalerowie, bijący się o damę serca (tak zwana kocia muzyka).

Pamiętajmy: jeśli nasz kot nie miauczy, nie ma żadnego problemu i nic mu najprawdopodobniej nie dolega. Może jest nieśmiały z natury albo zwyczajnie nie lubi miauczeć i znalazł inne sposoby wyrażania emocji i uczuć.

Ruchy ogona u kotów

Ogon to bardzo ważna część kociego ciała. Za jej pomocą przekazuje bardzo wiele swoich odczuć. Tradycyjnie szybkie i gwałtowne uderzenia ogona są kojarzone z agresją i gotowością do walki. Tak jest w istocie, choć trzeba pamiętać, że to jest już oznaka najwyższej furii. Narastające niezadowolenie i irytację koty ujawniają poprzez powolne, zamiatające ruchy ogona, robione z dużym rozmachem. Z kolei podniesiony do góry, czasem lekko wygięty na końcu oznacza radość i zadowolenie, luźno opadający sugeruje koci spokój, z drgającą końcówką pokazuje podniecenie mruczka, na przykład w czasie polowania. Kiedy nasz pupil jest wystraszony albo zły, jego ogon jest wyprężony i przypomina szczotkę do butelek. Czasami zdarza się to też w czasie zabawy, kiedy kot ma tak zwaną głupawkę. Wtedy dochodzi do tego również skakanie bokiem.

Kocia mowa ciała

Łaszenie się do nóg właściciela to nieodłączny element kociego zachowania. Jest nie tylko wyrazem sympatii albo wręcz miłości, służy także znakowaniu otoczenia. To dużo milsza i bezzapachowa wersja oznaczania terytorium przez kocura, który oddaje mocz albo pryska. Koty ocierają się nie tylko o człowieka, ale też o wystające przedmioty czy kanty mebli. Z kolei ugniatanie jest pozostałości z okresu bycia kociakiem, kiedy podczas ssania matki maluch ugniatał jej futerko łapkami. Tak samo robi z nami, kiedy jest mu dobrze i czuje się bezpieczne, leżąc nam na piersi lub brzuchu. Często jest to połączone właśnie z ssaniem kawałka naszego ubrania. Czynność ta występuje prawie zawsze razem z mruczeniem i oznacza, że kot jest absolutnie szczęśliwy.

Warto pamiętać, że koty przemawiają do nas całą postawą ciała. Są przyczajone do ataku, dumnie wyprostowane i spokojne, zwinięte w kłębek w czasie snu. Kiedy mruczek ma do nas naprawdę dużo zaufania, położy się na grzbiecie i odsłoni brzuch do pogłaskania. To najbardziej bezbronna pozycja, więc aby na nią zasłużyć, trzeba okazać czworonożnemu przyjacielowi dużo miłości i troski. Bardzo wymowne w kocim repertuarze środków wyrażania emocji są też uszy. Nastroszone bardziej niż zwykle sugerują zaciekawienie, zaś położone po sobie oznaczają koci gniew. Wtedy lepiej nie prowokujmy zwierzaka, bo wyładuje swoją furię na nas.          

Tekst: Magdalena Dolata
Zdjęcie: Fotolia.pl